عبارت پرواربندی به معنای چاق کردن دام و کسب حداکثر اضافه وزن و ازدیاد گوشت با صرف هزینه پایین و مناسب است . به همین دلیل نیاز است که به عوامل موثر بر پرواربندی دقت کافی شود .
معیارهای مهم در انتخاب محل پرواربندی
انتخاب محل پرواربندی بسیار مهم و به جهت اقتصادی بودن باید به نکات زیر دقت شود :
- دسترسی به آب بهداشتی
- نزدیکی به محل از نظر تردد وسایل نقلیه و امنیت جاده
- قیمت زمین
- دارا بودن ضوابط نظام دامپزشکی کشور
- نزدیکی به کشتارگاه ها و میادین فروش دام
- زمین جایگاه دام باید بلندتر یا هم سطح زمین های اطراف آن باشد تا از ورود رواناب های سطحی به محل نگهداری دام ها جلوگیری شود .
- کف جایگاه باید محکم و غیر لغزنده باشد .
- ساختمان جایگاه باید طوری ساخته شود که مسیر وزش باد همیشه از طرف اماکن مسکونی به سمت جایگاه باشد و نیز از وزش بادهای شدید و طوفان به داخل جایگاه جلوگیری شود .
نژادهای مورد استفاده در پرواربندی گوساله گوشتی
در این گاوداری ها بیشتر از نژادهای اصیل استفاده می شود ، گوساله های نر مازاد تولیدی این گاوداری ها که اغلب نژادهای سنگین شیری – گوشتی یا گوشتی – شیری هستند و نسبت به گوساله های بومی سرعت رشد بیشتری دارند ، در واحدهای پرواربندی استفاده می شود .
هلشتاین نژادی است که بیشتر در این خصوص مورد استفاده قرار میگیرد و نژاد های دو منظوره گوشتی – شیری سیمنتال و مونت بیلیارد دو نژاد خارجی هستند که اخیرا وارد کشور شده اند . نژاد های محلی هم متناسب با اقلیم آن منطقه مورد استفاده قرار میگیرد .
میزان افزایش وزن روزانه در گوساله نژادهای اصیل 1300-1100 گرم در روز ، در گوساله های بومی حدود 600-900 گرم و در گوساله های دورگ 800-700 گرم در روز می باشد .
گوساله های های نژاد هلشتاین در شروع دوره پرواربندی با وزن 130 تا 180 کیلوگرم وارد می شوند و در پایان دوره پرواربندی به وزن 450 تا 550 کیلوگرم می رسند .
محل خرید گوساله ها
خرید گوساله نژاد اصیل نر مازاد از گاوداری های صنعتی پرورش گاو شیری ، یکی از مطمئن ترین راه های تامین گوساله می باشد . این گوساله ها معمولا هم سن و از نظر وزن یکنواخت و نسبت به سایر منابع تامین گوساله سالم تر هستند. راه دیگر برای تامین گوساله خرید از میادین فروش دام است که به صورت استانی وجود دارد .
ارزیابی ظاهری گوساله ها
در هنگام خرید گوساله به جهت پرواربندی باید به نکات زیر دقت و توجه شود :
- سالم و عاری از انگل و بیماری باشند .
- تا حد ممکن گوساله ها هم اندازه باشند .
- گوساله سالم معمولا آرام است
به طور طبیعی روی دست و پا می ایستد و راه رفتن منظم است .
دارای چشم های براق ، گوش گرم ، پوست نرم و متحرک ، موهای براق و تنفس مرتب است.
مدفوع به سهولت دفع می شود و نشخوار طبیعی است .
- معمولا دام بیمار جدا از سایر دام ها می ایستد و بی حرکت است .
- بیماری های انگلی داخلی و یا خارجی آثار مو ریختگی ، ژولیدگی را در موهای حیوان برجای میگذارد .
- برای پرواربندی خرید گوساله های درشت اندام نسبت به گوساله های سبک وزن و کوچک اندام باصرفه تر است .
مشخصات ظاهری گاو گوشتی
- قد کوتاه
- گردن خیلی کوتاه و حجیم
- خیلی کم وزن
- مفاصل ضخیم و محکم
- جدوگاه پهن
- کپل کاملا گرد
انتقال گوساله به پرواربندی
اگر مسیر انتقال گوساله طولانی و بیش از 8 تا 12 ساعت طول بکشد ، برای جلوگیری از خسارت باید به موارد زیر توجه داشت :
- چند ساعت قبل از انتقال به گوساله ها خوراک ندهید .
- در مسیرهای طولانی و گرم ، به گوساله ها آب گوارا بدهید .
نکته : مهم ترین عامل در میزان افت وزن ، مدت زمان انتقال می باشد . بنابراین جابجایی باید در کوتاه ترین زمان ممکن صورت گیرد .
افت وزن ممکن است در دامی که از جایی دورتر از محل پروار خریداری شده ، روی دهد ولی با رعایت موارد زیر میتوان این افت وزن را کاهش داد :
- مطمئن شوید که بارگیری و تخلیه بدون تنش انجام میگیرد .
- از بارگیری و جا به جایی دام ها در آب و هوای نامناسب اجتناب کنید .
- رانندگی با دقت و حوصله کافی انجام شود تا از زمین خوردن دام ها جلوگیری شود .
- باید برای هر دام فضای مناسب در نظر گرفته شود .
- قبل از انتقال ، تغذیه با خوراک های خشک نسبت به تغذیه با مواد خوراکی مرطوب بهتر است .
قرنطینه دام
گوساله های جدید به مدت 3هفته باید در بخش قرنطینه دور از جایگاه نگهداری گوساله های دیگر قرار بگیرند . در قرنطینه گوساله ها باید توسط دامپزشک از نظر بیماری ها مورد بررسی قرار بگیرند .
واکسیناسیون
گوساله ها باید علیه هر نوع بیماری شناخته شده واکسینه شوند و ویتامین B12 – A – D -Eبه صورت عضلانی به تمام گوساله ها تزریق گردد .
نام اصلی | زمان مصرف | دفعات مصرف | محل تزریق | سن تزریق | روش تزریق |
تب برفکی | تمام فصول | هر 4ماه یک بار | زیر جلد غبغب | 3ماهگی به بالا | در یخ |
شاربن | 15 اسفند تا اواخر خرداد | هر 10 ماه یک بار | زیر جلدی – گردن | 3 ماهگی به بالا | دور از نور و گرما |
شاربن علامتی | اول پاییز | یک بار در سال | زیر جلدی – گردن | 9 ماهگی به بالا | دور از نور و گرما |
پاستورولوز توام با شاربن علامتی | اول پاییز | یک بار در سال | زیر جلدی – گردن | 9 ماهگی به بالا | دور از نور و گرما |
بروسلا گاوی | تمام فصول | یک بار برای همیشه | زیر جلدی – شانه | 4 تا 6 ماهگی به بالا | در یخ |
مدیریت گوساله ها پس از تحویل
- پس از ورود گوساله ها به گاوداری تا 2ساعت فقط باید آب و مولتی ویتامین در اختیارشان قرار بگیرد و سپس در آخور گوساله ها فقط یونجه خشک بریزید .
- در بدو ورود از یک آنتی بیوتیک وسیع الطیف استفاده کنید .
- در مدت 5 روز اول آبشخور ها را به طور روزانه تمیز کنید .
- افزودن الکترولیت به آب روش مناسبی جهت ممانعت از دست رفتن آب بدن میشود .
- گوساله های تازه رسیده به آسانی غذا نمیخورند و در طی 10روز به طور متوسط 15% از گوساله ها ممکن است هنوز خوراک نخورند .
- تغذیه اولیه با علوفه جهت بهبود عملکرد دستگاه گوارش در گوساله هایی که احتمالا در حین انتقال دچار مشکلات گوارشی شده اند ، مفید میباشد .
پس از روز اول مقدار علوفه را باید کاهش داد و بر میزان کنسانتره افزود . یونجه پروتئین با کیفیت مناسبی دارد ولی ممکن است سبب نفخ گردد . ترکیبی از یونجه و علوفه خانواده گندمیان بهتر خواهد بود .
- برای پرواربندی به منبع مطمئن آب نیاز است بنابراین کیفیت آب باید مناسب باشد . ( میانگین مصرف آب روزانه هر گوساله 50 لیتر است. )
- درصورت کثیف بودن آبشخور ،هر روز باید نظافت گردد.