بیماری تورم بینی و نای گاو یا IBR

این بیماری یک بیماری ویروسی است که توسط خانواده هرپس ویروس ایجاد می شود و با 3 علامت معمول خود را نشان می دهد: رینیت(تورم بینی)، تراکئیت( تورم نای)، کونژکتویت(تورم ملتحمه)

ویروس IBR مضعف سیستم ایمنی بوده که متعاقبش عفونت های ثانویه رخ می دهد، ویروس در دماهای بسیار پایین نیز زنده می ماند ،همینطور می تواند در برخی بافت ها پنهان شود و با فراهم شدن شرایط مناسب مثل استرس بروز یا انتشار یابد.

شیوع بیماری فصلی نیست ولی اکثرا در پاییز و زمستان شایع می شود. در تجمع گاوهای شیری یا گوشتی شیوع بیماری بالاست. IBR همینطور در گوساله های پرواری اهمیت بسیار زیادی دارد چون که 35-10% گاوهای خارج از سیستم پرواربندی دارای آنتی بادی ضدویروس هستند، از طرفی استرس در گاو پرواری به واسطه جیره غنی از کنسانتره که سریعا به خورد دام داده می شود، زمینه را جهت ابتلا به IBR فراهم می کند.

واگیری بیماری 100-8% است ( که در شیری کم و در گوشتی بیشتر می باشد) و مرگ و میر کمتر از 10% (در شیری کم ولی در گوشتی بیشتر بوده) در تجمع گاوها واگیری بالا بوده و IBR باعث مرگ و میر نمی شود یا کم می شود مگر تحت رخداد دو شرط: 1- عفونت ثانویه(باکتریایی ریوی) 2- تحت شرایط استرس زای شدید (سرما، حمل و نقل، تراکم بالا، افزایش ناگهانی کنسانتره جیره و…)

انتقال ویروس های خانواده هرپس ویریده در اثر تماس نزدیک یا تماس فیزیکی از طریق سطوح اپی تلیال مرطوب که در مجاورت یکدیگر قرار گرفته مثل تماس جنسی یا لیسیدن نوزاد توسط مادر یا از طریق آئروسول های هوا به وسیله ی عطسه بیماران صورت می گیرد.

سن ابتلا:

در گاوهای بالای 6 ماه بروز کرده ولی شکل آنسفالیت آن تمایل به آلوده ساختن گوساله های زیر 3 ماه را دارد.

انتقال و انتشار:

عطسه، سرفه، ترشحات واژنی، ترشحات چشمی، بافت های جنین های مسقوط، جفت گیری

علائم بالینی:

اکثرا URT (دستگاه تنفسی فوقانی) درگیر شده و به خود ریه ها کمتر آسیب می زند.

تنفسی:

تب42-42 درجه سلسیوس
افسردگی
بی اشتهایی
افزایش تعداد به 80-40 عدد در دقیقه
دیسپنه
تنفس با دهان باز
سرفه برونشی عمیق و دردناک که شایع است.
آبریزش بینی که ابتدا سروزی است و پس از مدت 72 ساعت موکوسی چرکی قوام دار خواهد شد.
پوسته خشک در بینی(بر روی مخاط بینی پوستول تشکیل شده که بعدا به شکل پلاک های دیفتریک در می آید)یا پلاک های سفید یا کرمی رنگ در مخاط بینی و حلق ظاهر می شود.
پرخونی سرخرگی شدید و سرخی پوزه و زخم در مخاط بینی و دهان (Red nose)
افزایش ترشح بزاق
هالیتوزیس یا بوی تعفن از دهان

چشمی:

تورم ملتحمه چشم به صورت غالبا دو طرفه یا ندرتا یک طرفه که متداول ترین علامت چشمی می باشد
ریزش فراوان و شدید اشک که در ابتدا سروزی بوده ولی بعدا موکوسی چرکی شده که بدون اسپاسم پلک می باشد.
احتمالا ادم ملتحمه یک هفته بعد از عفونت دیده می شود.
ملتحمه پلک و ملتحمه کره چشم هر دو پرخون شده و امکان بروز پتشی(خونریزی سرسوزنی) وجود دارد.

سقط:

سقط جنین در خلال عفونت حاد یا 2-1 ماه پس از بیماری رخ می دهد. سقط حاصل از هرپس ویروس در هر مرحله ای از آبستنی می تواند رخ دهد اما متداول ترین زمان بین 8-4 ماهگی جنین است. جفت ماندگی به دنبال سقط ایجاد می شود ولی ناباروری ایجاد نمی شود.

*سقط در گاوهای گوشتی معمولا زیر25% و در گله های شیری اکثرا انفرادی می باشد.

عصبی:

گاها سویه های خاصی از هرپس ویروس ، دستگاه عصبی مرکزی گوساله را عفونی کرده و باعث ایجاد مننگوآنسفالیت می گردد. علالئم بالینی ناشی از التهاب مغزی عبارتند از:

افسردگی
تب 42-41 درجه سلسیوس
ریزش خفیف تر ترشحات از بینی و چشم
چرخش بی هدف و انحراف و چرخش سر
عدم آگاهی از موقعیت و حرکات بدن
فشار دادن سر به موانع
افزایش ترشح بزاق و دندان قروچه
فلجی زبان
کوری
اپیستوتونوس
نیستاگموس
تشنج همراه با لرزش شدید عضلات سر و خمیده بودن هر چهار اندام حرکتی
کما و مرگ

*مرگ و میر ناشی از التهاب مغزی IBR، 100% است و به درمان پاسخ نمی دهد و ندرتا برخی کیس ها بهبود می یابند.

*گوساله مبتلا 2-1 روز بعد از عفونت علائم مغزی را نشان داده و تا 5 رومز می میرد. (گوساله زیر 1.5 ماه بیشترین حساسیت را نسبت به آسیب وارده توسط ویروس به مغز دارند.

علائم کالبدگشایی:

در گاو بالغ:

جراحات پوزه، حفره بینی، حلق،حنجره و نای.
عموما ریه ها سالم است مگر اینکه توسط عفونت های ثانویه آلوده شده باشند. بطور کلی ضایعات به ریه ها گسترش نمی یابد.
گره های لنفاوی ناحیه گردن و گلو متورم می شوند.

در گوساله های خیلی جوان: