جفت ماندگی به معنای جدا نشدن کوتیلدون های جنین از کریپت های کارانکل های مادری است. روند جدا شدن به طور طبیعی در ماه های آخر آبستنی آغاز می شود. جفت به طور طبیعی حدود 6 ساعت پس از زایمان خارج می شود. (محدوده ی آن از یک تا 12 ساعت است).
البته تا 24 ساعت هم جفت ماندگی محسوب نمی شود.
عوامل مستعدکننده جفت ماندگی عبارتند از:
- نارس بودن جفت
- عدم حرکت حیوان و تحرک ناکافی
- زایمان زودرس: به دنبال سقط جنین یا ایجاد زایمان زودرس یا سزارین، احتمال جفت ماندگی بسیار زیاد است.
- سستی رحم: جدا شدن فیزیکی جفت بستگی به تداوم انقباضات رحمی پس از خروج گوساله دارد. عواملی که بر تداوم و توانایی انقباضات رحمی تاثیر می گذارند عبارتند از: هیپوکلسمی، سخت زایی، کمبودهای هورمونی و عدم تعادل آنها
- دوقلوزایی: طول آبستنی در دوقلوها کوتاهتر است و باعث نارس بودن جفت می شود .
احتمال بروز جفت ماندگی با افزایش تعداد زایمان های حیوان افزایش می یابد ، یعنی گاوهای مسن بیشتر مبتلا
گاوهای پرتولید که غذای زیادی هم می خورند ، هنگام زایمان به جفت ماندگی مستعدترند.
میانگین میزان وقوع جفت ماندگی :
زایمان های طبیعی 8 درصد
سخت زایی ها 25 تا 55 درصد
دوقلوزائی ها 43 درصد
گاوهایی که جفت خود را طی 36 ساعت دفع نکنند، احتمال دارد که آن را به مدت 7 تا 10 روز نگه دارند. علت این موضوع این است که انقباضات میومتریوم ( ماهیچه میانی رحم) بعد از 36 ساعت از تولد گوساله دیگر ادامه نمی یابد و اگر تا این موقع پرده های جنینی خارج نشده باشند، جدا شدن بعدی آنها فقط می تواند در نتیجه جدا شدن طبیعی برجستگی های رحم در اثر حل شدن ناشی از گندیدگی باشد ( بصورت توده گندیده ای دفع می شود)
در حیوان جفت مانده احتمال تکرار جفت ماندگی در زایمان های بعدی نیز وجود دارد.
عواقب جفت ماندگی:
- کاهش احتمالی اشتها و شیر
- ایجاد بوی نامطبوع در شیر
- طولانی شدن فاصله زایش تا آبستنی مجدد
- کاهش سرعت جمع شدن رحم پس از زایمان
- عفونت های رحمی
نشانه های درمانگاهی:
- توده نکروز شده پرده های جنینی طی 24 ساعت بعد از جدا شدن از گردش خون جنینی ، تحت تاثیر گندیدگی باکتریایی قرار می گیرند و این فرآیند به تدریج پرزهای جنینی را از حفرات رحمی مادر جدا می کند . به همین دلیل صرفنظر از وجود عفونت رحم همراه آن، مواد سمی حاصل از گندیدگی در داخل رحم جمع می شود.
- واکنش در برابر این زهرابه ها (توکسین ها) در هر حیوان فرق می کند. در بعضی از گاوها حساسیت کمتری ایجاد می کند و در بعضی، واکنش شدید همراه تب ایجاد می شود.
- به مرور که فرآیند گندیدگی پیشرفت می کند، بوی نامطبوعی ایجاد می
- شود که در فضا پخش شده و اغلب را نیز بدبو می کند.
- وقتی جفت ماندگی با عفونت رحم همراه باشد برحسب شدت بیماری رحم ، نشانه ها تغییر می کند. در کل افزایش ضربان قلب و تعداد تنفس، درجه حرارت بالا، بی اشتهایی، اسهال، بی حالی، کم شدن ترشح شیر و دفع ترشح خونی چرکی بدبویی از مهبل دیده می شود.
