بابزیوز که به عنوان یک بیماری مشترک بین انسان و دام شناخته شده است توسط گونه های متفاوت تک یاخته جنس بابزیا در گروه وسیعی از مهره داران بخصوص نشخوارکنندگان ایجاد می شود و در کلیه نقاط دنیا گسترش دارد. این بیماری تحت عنوان پیروپلاسموز، تب طحال ، تب کنه ، تب تگزاس ، تب قرمز و … نیز شناخته می شود. بابزیوز از نظر اقتصادی، بهداشت دام و حتی بهداشت عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همینطور به علت زئونوز بودن آن و گزارش هر دو شکل حاد و مزمن بیماری در انسان، از نقطه نظر پزشکی نیز حائز اهمیت است. انسان و جوندگان می توانند به عنوان مخازن آلودگی مطرح باشند. بابزیوز بیشتر در کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری و در کشورهای سردسیر بصورت اندمیک وجود دارد.
گونه های جنس بابزیا توسط جنس های متفاوت خانواده ایکسودیده به روش بیولوژیکی به صورت مرحله به مرحله ای و یا بصورت ارثی از حیوان آلوده به حیوان سالم و حساس منتقل می گردد و به عبارت دیگر تک یاخته بابزیا باید در بدن کنه تغییراتی پیدا نموده تا اینکه به فرم عفونی زا تبدیل شده و بیماری را از حیوان مبتلا به حیوان سالم و حساس منتقل نماید. گرچه انتقال در کنه ها بیولوژیکی است با این همه در موارد استثنایی انتقال تک یاخته بابزیا به روش مکانیکی توسط گزش پشه های خونخوار نیز گزارش شده است.
روش های تشخیص بابزیوز:
الف)در حیوان زنده و مشکوک به بابزیوز:
بابزیوز در نشخوار کنندگان بخصوص در گوسفند و بز بصورت عفونت های فوق حاد، حاد، مزمن و بدون علائم کلینیکی ظاهر می شود. علائم مشخصه بیماری بالا رفتن ناگهانی درجه حرارت دام (که بعضی مواقع به 42 درجه سانتی گراد می رسد)، بی قراری، ضعف و سستی بوده و حیوانات مبتلا تمایلی به غذا خوردن ندارند و یا اینکه کم غذا می خورند، کم خونی شدید و متلاشی شدن گلبول های قرمز و آزاد شدن هموگلوبین و مشاهده گلوبین در ادرار (Hemoglobinuria) می تواند از علائم بیماری باشد. از طرفی غشا مخاطی رنگ پریده شده و زردی گسترش می یابد. حیوان بیمار ممکن است اسهال یا یبوست داشته باشد و مدفوع خشک، زرد و گاهی همراه با رگه های خون است و این نشانی ها در مراحل اولیه بیماری و در عفونت های فوق حاد ممکن است دیده نشود. کم شدن آب بدن باعث می گردد چشم ها در حدقه فرو رفته، لرزش عضلانی، لاغری مفرط و دندان قروچه هم می تواند از علائم دیگر ابتلا به بابزیوز باشند.
ب)در حیوان تلف شده و مشکوک به بابزیوز:
علائم میکروسکوپی بابزیوز در دام تلف شده شامل ادم و پرخونی اعضای شکمی است، طحال کاملا بزرگ شده و پولپ طحال تیره و نرم است، کبد بزرگ، رنگ پریده و زرد بوده و کیسه صفرا بزرگ شده و واجد مایع تیره رنگ می باشد.در مغز، ریه هاو عضله قلب و غدد لنفاوی حالت پرخونی دیده می شود. امکان خونریزی در اپی کارد و اندوکارد و همچنین خون مردگی(ترومبوز) در رگهای ریه ها ، کلیه ها و کبد مشاهده می گردد.
روش های کنترل و پیشگیری در بابزیوز:
- کنترل ناقل در حیوان و محیط
- درمان
- استفاده از واکسن
کنترل ناقل بابزیوز: گونه های مختلف بابزیا تنها بوسیله کنه ها قابل انتقال هستند و ناقلین دیگر برای انتقال بیماری نقشی ندارند و سایر راههای انتقال از نقطه نظر اپیدمیولوژی قابل توجه نیستند. کنه ها میزبان های اصلی و واقعی بابزیاها می باشند زیرا بیشترین دوره زندگی تک یاخته بابزیا در بدن کنه طی می گردد و کنه ها می توانند منشا اصلی انتشار بیماری در منطقه باشند زیرا همانطور که گفته شد ممکن است تک یاخته چندین نسل در کنه باقی مانده و باعث انتقال بابزیوز در حیوانات حساس شود.
درمان بابزیوز: بابزیوز عفونت غیرواگیر گروه زیادی از مهره داران است که توسط گونه های متعدد جنس بابزیا ایجاد شده و بیماری غالبا با تب، کم خونی و وجود هموگلوبین در ادرار همراه می باشد. بابزیا ها از نظر شکل، حدت، قدرت بیماری زایی و ناقلین چندان اختلافی با هم ندارند ولی اختلاف آنها در مورد جواب به دارو و اثربخشی دارو قابل توجه است.
با گسترش وسیع بابزیوز در حیوانات اهلی و وحشی و حتی انسان و عادت کردن ناقلین به آب و هوای متغیر نقاط مختلف دنیا می توان بابزیوز را از نقطه نظر اقتصادی و بهداشت دام و انسان جزء بیماری های مهم در نظر گرفت. داروهای متفاوتی برای درمان بیماری مورد استفاده قرار می گیرد که از مهم ترین آنها می توان به ایمیدیوکارپ و دیمینازن اشاره کرد.
